Mục lục
Xquang tim phổi là kỹ thuật kinh điển sử dụng tia X để chẩn đoán bệnh lý phổi và lồng ngực. Cho đến nay nó vẫn được sử dụng rất rộng rãi, thường quy trong thăm khám chữa bệnh và khám sức khỏe cơ quan.
I. KỸ THUẬT XQUANG TIM PHỔI
Đối với x quang phổi, kỹ thuật chụp đóng vai trò rất quan trọng để tạo hình ảnh đúng, từ đó việc nhận định hình ảnh bất thường chi tiết và chính xác hơn.
1/. Tim phổi thẳng :
– Là kỹ thuật tư thế sau trước. Người bệnh đứng thẳng quay lưng về phía bóng tia X. Tia X đi từ sau ra trước.
– Người bệnh thường được yêu cầu hít vào sâu và nín thở.
– Nhưng đối với trẻ nhỏ, thường chụp tư thế trước sau ( A.P).
Khi bệnh nhân hít vào sâu đủ thì trên phim sẽ thấy hình ảnh vòm hoành phải nằm ngang cung trước xương sườn 6 hoặc khoang liên sườn sau thứ 9.
Hai kỹ thuật được dùng: yếu tố cao và yếu tố thấp .
– Yếu tố thấp( KV vừa, MAS cao): hình sắc nét, đen và trắng tương phản rõ.
– Yếu tố cao (KV cao, MAS thấp ): hình tương phản vừa thấy được hình ảnh mạch máu sau bóng tim và hoành, được cấu trúc vùng trung thất.
2/. Hình nghiêng: bổ xung cho hình thẳng cấu trúc phế trường nằm sát phim thấy rõ.
3/. Các tư thế bổ xung :
– Nghiêng chéo (Oblique): chủ yếu để đánh giá các mạch máu hoặc u vùng trung thất hoặc cạnh trung thất.
– Hình chụp thì thở ra: chẩn đoán dị vật đường thở, tràn khí màng phổi lượng ít, khí phế thủng, rối loạn thông khí, bệnh lý cơ hoành.
– Những hình chụp bệnh nhân nằm nghiêng tia ngang: để chẩn đoán tràn dịch màng phổi lượng ít.
– Tư thế ưởn đỉnh: để thấy cấu trúc bất thường vùng đỉnh phổi.
– Chụp phổi kèm thực quản cản quang: để đánh giá trung thất giữa và sau.
4/. Soi : bổ xung để đánh giá sự di động của vòm hoành và biên độ đập của tim
II.CƠ THỂ HỌC X QUANG TIM PHỔI BÌNH THƯỜNG
1/.Khí quản và phế quản gốc
– Hình thẳng : Trên phim xquang tim phổi, khí quản thẳng giữa lồngngực hoặc thường chếch nhẹ sang (P) ở trẻ nhỏ, đến D5 chia 2 nhánh tạo 1 góc từ 45 – 70O . Phế quản gốc (P) tương đối thẳng và ngắn so với bên (T). phế quản gốc (T) chếch nhẹ về sau.
– Hình nghiêng : khí quản thấy rõ, chếch xuống dưới và ra sau từ đoạn đi vào lồng ngực. Phế quản gốc (P) gần như đi theo chiều khí quản, phế quản gốc (T) gần như nằm ngang, có dạng tròn hoặc bầu dục, nằm chồng lên phần đầu của phế quản gốc (P) và vượt một ít ra sau.
2/.Thùy và phân thùy phổi
3/.Mạch máu phổi
– Thân động mạch phổi nằm ở trung thất chỉ thấy bờ (T) và tạo cung giữa (T). chia hai nhánh, nhánh (P) ngang và chếch nhẹ xuống thấp, nó hoàn toàn nằm trong trung thất và ở rốn phổi nó chia hai nhánh chính: trên và dưới. Động mạch phổi (T) lớn hơn, theo hướng lên và ra sau để đến rốn phổi (T). Rốn phổi (T) cao hơn rốn phổi (P).
– Các động mạch nhánh dọc vào phổi theo đúng các nhánh phế quản. Các mao mạch phế nang để trao đổi khí và trở về bằng bốn tĩnh mạch phổi đổ vào nhỉ (T).
– Ơ tư thế đứng, sự phân phối các mạch máu phổi giảm từ đỉnh đến đáy phổi theo tỉ lệ 1/3 trên giữa và dưới.
4/. Nhu mô phổi
– Cấu trúc cơ bản của phổi và chức năng của phổi giảm là các tiểu thùy thứ cấp (Lobule pulmonaire secondaire)
– Phế quản có chứa sụn ở thành, tiểu phế quản không có.
– Sự phân chia phế quản theo cách phân đôi.
– Tiểu thùy thứ cấp là đơn vị tương quan với bệnh học xquang phổi. Đường kính của nó 0,3 – 3 cm ở người lớn.
5/ Cơ hoành
Vòm hoành (P) cao hơn hoành (T) < 3 cm. Có thể có dạng nhiều cung, nhất là ở trẻ em. Hình chụp nghiêng (P) 2 hoành nằm song song, nghiêng (T) hai hoành cắt nhau.
6/. Thành ngực
Các cung sườn, các cơ thành ngực, bóng vú có thể tạo nên các xảo ảnh ( Artefact) trên phim.
7/. Trung thất
Chứa nhiều cơ quan : Tim mạch máu lớn khí – phế quản, thự quản, dây thần kinh, hạch, chuổi ngực, thymus
Quan trọng, chú ý các đường trung thất.
HÌNH TRÁI
1. Đường trung thất sau.
2. Đường trung thất trước.
3. Đường cạnh ĐM chủ ngực.
4. Đường cạnh (T) cột sống.
5. Đường cạnh (P) cột sống.
6. Đường cạnh (P) khí quản.
7. Đường cạnh tĩnh mạch chủ trên.
8. Đường cạnh thực quản.
HÌNH PHẢI
S Trên
M Giữa
I Dưới
1 Trước
2 Giữa
3 Sau
Cám ơn anh ạ!