Mặt bên của siêu âm khớp gối có cấu trúc giải phẫu rất phức tạp. Trong giai đoạn đầu của siêu âm cơ bản một số cấu trúc quan trọng hay bị tổn thương trên lâm sàng như nhóm gân cơ chân ngỗng, dây chằng bên chày và dây chằng bên mác, sụn chêm, dải chậu chày ….
1. MẶT BÊN-TRONG
Cấu trúc quan trọng cần tìm của khảo sát siêu âm mặt bên trong là
- Dây chằng bên chày,
- Nhóm gân cơ chân ngỗng
- Sụn chêm trong.
Nhóm gân cơ chân ngỗng bao gồm 3 gân: gân cơ bán gân, gân cơ thon, gân cơ may. Nhóm gân cơ chân ngỗng (the pes anserine tendons includes sartorius, gracilis, and semitendinosus) cùng với sụn chêm trong và dây chằng bên chày (dây chằng bên trong – Medial Collateral Ligament, MLC) là những tổn thương thường gặp của mặt bên trong khớp gối trên siêu âm.
MM (Medial Meniscus): sụn chêm trong
Tibia: xương chày
Mũi tên màu trắng: dây chằng bên chày
Lát cắt tìm dây chằng bên chày (dây chằng bên trong) được thực hiện theo bình diện coronal, có thể đưa đầu dò siêu âm tịnh tiến ra trước hoặc sau để tìm dây chằng này.
Dây chằng bên chày đi từ củ bên lồi cầu trong xương đùi xuống dưới và ra trước để bám vào mặt trong đầu trên xương chày.
– Đầu mũi tên: động mạch gối dưới trong
– Mũi tên: Gân cơ chân ngỗng
Nhóm gân cơ chân ngỗng bám khá rộng, vị trí bám của nhóm gân cơ chân ngỗng được lấy mốc từ động mạch gối dưới trong.
– Tibia: xương chày
– Pes anserine insertion: vị trí bám nhóm gân cơ chân ngỗng
2. MẶT BÊN-NGOÀI
Những cấu trúc quan trọng cần đánh giá trên lát cắt siêu âm mặt bên phía ngoài của khớp gối bao gồm:
- Dải chậu chày ( iliotibial tract/ iliotibial band/ITB)
- Dây chằng bên mác hay dây chằng ngoài (LCL/Lateral Collateral Ligament)
- Gân cơ nhị đầu đùi (biceps femoris)
- Thần kinh mác chung (common peroneal nerve)
- Cơ khoeo (popliteus m.)
- Sụn chêm ngoài
- 1-Lát cắt dây chằng bên mác (LCL-Dây chằng ngoài)
- 2-Lát cắt gân cơ nhị đầu đùi (biceps femoris tendon)
- 3-Lát cắt dọc dải chậu chày (ITB)
- 4-Lát cắt dọc gân cơ khoeo
Hình A: cắt dọc dây chằng bên ngoài (dây chằng mác)
- Đầu mũi tên màu trắng: dây chằng ngoài (LCL)
- Mũi tên rỗng màu trắng: dây chằng gân cơ khoeo
- Hoa thị: sụn chêm ngoài
- F: chỏm xương mác
- Tibia: xương chày
- Femur: xương đùi
Hình B: cắt dọc dải chậu chày
- Mũi tên vàng: dải chậu chày (ITB)
- LFC (lateral femoral condyle): lồi cầu ngoài xương đùi
- LTP (lateral tibial plateau): lồi cầu ngoài xương đùi
- Mũi tên đặc màu trắng quặt ngược: sụn chêm ngoài
- Hình oval màu xám: dây chằng gân cơ nhị đầu
Hình C: một lát cắt khác của dải chậu chày (iliotibial band)
- VL (vastus lateralis): cơ rộng ngoài
