Tia X được sử dụng phổ biến trong các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh y học. Tuy nhiên, đây là loại tia bức xạ nên khiến nhiều người lo lắng trước những tác hại của nó.
1. An toàn tia X
– Giống như các thủ tục y tế khác, tia X rất an toàn khi sử dụng cẩn thận. Các nhà nghiên cứu xạ trị và kỹ thuật viên X quang được đào tạo kỹ càng để sử dụng lượng bức xạ tối thiểu cần thiết để đạt được kết quả hữu ích. Hình ảnh chụp được thực hiện đúng mang những rủi ro tối thiểu và phải thực hiện khi được chỉ định lâm sàng. Lượng bức xạ được sử dụng trong y tế thưởng rất nhỏ và lợi ích vượt trội hơn so với nguy cơ gây hại.
Tia X chỉ được phát ra khi người bấm máy bấm vào nút phát tia. Giống như trong phòng tối chỉ có ánh sáng khi được bật công tắc đèn.
2. Vai trò của đo tổng liều trong một đời người
Bình thường, chúng ta vẫn hàng ngày tiếp xúc với nguồn bức xạ tự nhiên đến từ vũ trụ, từ các nhà máy, từ phóng xạ trong tự nhiên trên bề mặt trái đất, từ khí radon nhà ở. Liều bức xạ tự nhiên này được gọi là bức xạ nền. Mỗi chủng tộc và vùng địa lý có liều bức xạ nền khác nhau. Độ cao tăng thì liều bức xạ nền tăng.
Việc đo liều bức xạ y học trong tổng thời gian sống của một đời người được cộng dồn giữa các lần sử dụng kỹ thuật có bức xạ. Tuy nhiên, phương thức này không khả thi bởi vì thiếu đi dữ liệu quan trọng là thông tin đo liều ở mỗi bệnh nhân trong mỗi lần sử dụng kỹ thuật tia X, bệnh nhân không lưu trữ kết quả trong thời gian dài …
Từ khoảng những năm 1930, Ủy ban Quốc tế về an toàn bức xạ đã nghiên cứu rất sâu về loại tia này, có những khuyến cáo an toàn cho cộng đồng về liều lượng tia này. Cơ quan này đã thống nhất trên toàn thế giới một đơn vị đo lường cũng như liều lượng an toàn cho từng đối tượng. Các liều lượng an toàn được quy định rõ ràng và cụ thể cho các nhóm người: công chúng trong cộng đồng sống, công nhân làm việc trong hầm mỏ hoặc công trường xây dựng, …
Riêng đối với bệnh nhân và người sử dụng dịch vụ y tế, trong đó có chụp chiếu X quang (x quang thường quy, cắt lớp vi tính, …) thì ủy ban Quốc tế về an toàn bức xạ không có khuyến cáo giới hạn liều. Cơ quan này nhấn mạnh: cần cân nhắc giữa lợi ích cấp cứu so với tác hại để chỉ định và sử dụng tia X, hiệu quả của chẩn đoán và điều trị được xem là cần thiết hơn ngay cả khi phải dùng đến liều cao, thậm chí liều cao gấp hàng trăm lần so với liều tối đa quy định thông thường về mức độ an toàn.
Translated by Bác sĩ Đoàn Thoại
Source: Radiological Society of North America, Inc. (RSNA)
